Ece CEYHUN

Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, Türk bankacılık sektörün­de 1975 yılında Devlet Sanayi Personel ve Yatırım Bankası ismiyle başladığı seyahatinde, 50 yı­lı devirdi. 2018 yılında merke­zini Ankara’dan İstanbul’a ta­şıyan ve geçen 6 yıllık süreçte dolar bazında yüzde 90 büyü­me kaydeden banka, pandemi periyodunda işletme sermaye­si, sarsıntıda dayanak kredisi ile işletmelere kaynak sağlarken, yüklü olarak sürdürülebilir­lik temalı kredileri ile ön plana çıkıyor.

TKYB Genel Müdürü İbra­him Öztop, uluslararası kal­kınma finansmanı kuruluşla­rı ile kurdukları bağlarla bu­güne kadar kaynak çeşitliliğini artırdıklarını, küresel merkez bankalarının faiz indirim dön­güsüne başladığı, Türkiye’nin de kredi notunun yükseldiği bir devirde memleketler arası borç­lanma piyasalarını yakından takip ederek maliyetlerin düş­tüğü uygun bir yerde yeşil temalı bir eurobond ihracı ve sendikasyon için çalışmalar yaptıklarını anlattı. İhraçlar için zamanlama veremeyece­ğini lakin piyasaları yakından izlediklerini anlatan Öztop, “Fonlama tarafını çeşitlendir­memiz gerekiyor” dedi.

Öztop, kaynaklarını ağır­lıklı olarak yurt dışı kalkınma finansmanı kuruluşlarından temin ettiklerini anlattığı ko­nuşmasında, “2024 Eylül so­nu prestijiyle kaynak hacmi­miz yaklaşık 105 milyar TL’ye ulaştı. Kaynaklarımızın yak­laşık yüzde 56’sını 2018-2024 devrinde temin ettik. Kay­nak çeşitliliğimizi artırmak ve ülkemize daha fazla orta ve uzun vadeli fon kaynağı getir­mek için aralıksız çalışıyoruz” diye konuştu.

Öztop, ne kadar çok kaynak getirirlerse özel kesime des­teklerinin bir o kadar daha yük­seleceğine işaret ederek “Bu yıl bankalar, özel şirketler 27 mil­yar dolar kaynak getirdi Tür­kiye’ye. Bu harika bir ra­kam. Yabancı şu anda bu piya­saya geliyor, düzgün fonlama imkanı sağladık. Biz burayı kolluyoruz eurobond ihracı için. Bunun teması kesinlikle yeşil olacak ve tatminkar bir sayı olacak. Uygun vakitte çıkacağız, ya­tırım bankalarıyla konuşuyo­ruz” sözlerini kullandı.

Sorunlu kredi oranı yüzde 1’in altında

Bankanın son 6 yıldır kıymetli bir değişimden geçtiğini anla­tan İbrahim Öztop, 2018’deki yine yapılanma sürecinde Ankara’dan İstanbul’a 60 ki­şiyle geldiklerini kalan 600 ki­şinin öbür kamu kurumlarına geçtiğini, özel daldan 290 kişiyi bünyelerine katarak şu an 350 kişilik takımla hizmet verdiklerine işaret ederek “350 kişilik takımla 6 yılda büyük­lüğümüzü dolar bazında yüz­de 90 arttırdık, kredilerde de dolar bazında yüzde 42 artışla bugüne geldik. 154 milyar lira faal büyüklüğümüz var.

Kre­dilerin hissesi da 97 milyar TL’ye ulaştı. Sıkıntılı kredilerin ora­nı da yüzde 1’in altında yüzde 0,7 olarak gerçekleşti” diye ko­nuştu. 6 yılda kullandırdıkları finansmanda hiç sıkıntılı kredi oluşmadığını vurgulayan Öz­top, “Aktif büyüdükçe geçmiş­ten gelen sıkıntılı kredilerde de tahsilatları yaparak takipteki alacak oranı yüzde 1’in altına geldi. Son 6 yılda problemli kre­di oluşmadı. Kredilerimiz ucuz fakat işletmeler açısından alım sürecimiz epey meşakkat­li. İhtiyatlı kredi inceleme sü­recimiz var.

Kredilerin sade­ce iktisadi tarafına bakmıyo­ruz toplumsal ve çevresel manada da tesirini değerlendiriyoruz” dedi. Özkaynak karlılıklarının yüzde 40 civarında olduğunu, sermaye yeterlilik oranlarının da yüzde 20,9 olduğunu tabir eden Öztop, Varlık Fonu’nun 3 milyar lira sermaye enjeksiyo­nu sonrasında önemli bir serma­ye artışı gerçekleştirdiklerini artık ona bağımlılıklarının kal­madığını vurguladı.

Kaynakların yüzde 58’i yenilenebilir enerjiye

Öztop, yenilenebilir enerji­nin kendileri açısından önem­li kredilendirme alanlarından biri olduğunu, kredilerinin yüzde 58’ini kapsadığını lisana getirerek, fosil yakıtlarda kre­dilendirme yapmadıklarını an­lattı. TKYB Genel Müdürü Öz­top şu bilgileri verdi: “Ülkemi­zin imzacısı olduğu Paris İklim Muahedesi çerçevesindeki net sıfır emisyon maksatları kapsa­mında, yenilenebilir güç bi­zim de öncelikli alanlarımız ortasında bulunuyor ve temin ettiğimiz kaynakların yüzde 58’ini yenilenebilir güç ve güç verimliliği temalı kay­naklar oluşturuyor. Bugün kre­di portföyümüzün yaklaşık ya­rısını oluşturan güç projele­ri ile Türkiye’nin yenilenebilir güç kapasitesinin yaklaşık yüzde 6’sının oluşturulmasını sağladık.

Kredi portföyümü­zün yüzde 93’ünü sürdürülebi­lirlik temalı kredilerin oluştur­ması sürdürülebilir kalkınma misyonumuza verdiğimiz öne­min en somut göstergesidir. Birleşmiş Milletler Sürdürü­lebilir Kalkınma Amaçları’nın 15’ine direkt ve dolaylı kat­kı sağlamanın yanı sıra, bu maksatlarla irtibatlı kredileri­mizin toplamını 2,8 milyar do­lara ulaştırdık. Ülkemizde et­ki yatırım ekosisteminin geliş­mesinde ve tesir yatırımlarının artırılmasında üstlendiğimiz öncü rolümüzü, Türkiye Kal­kınma Fonu (TKF) nezdinde Tesir Fonu kurarak devam ettir­mek istiyoruz.”

5 yılda 26 şirkete direkt yatırım yaptı

2024’te 5. yılını kutlayan Türkiye Kalkınma Fonu’nun bünyesinde yer alan 8 fon ile kamu ve özel kesimden 140’tan fazla yatırımcının yaklaşık 125 milyon dolarlık kaynağı yönettiklerini söyle­yen Öztop, “Farklı alt fonlar aracılığıyla imalat sanayiin­den finteke, biyoteknolojiden siber güvenliğe, mobiliteden sürdürülebilirliğe kadar bir­çok dikeyde faaliyet göste­ren 26 şirkete direkt yatı­rım gerçekleştirdik ve Türki­ye girişimcilik ekosisteminin öncülerinden olan 5 teşebbüs sermayesi fonuna taahhütte bulunduk.

Girişimcilik eko­sistemindeki öbür fonlara takviye olmak hedefiyle, bu yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı ve katkılarımızla ülkemizin birinci fonların fonu yapısı olan ve 50 milyon dolarlık birinci kapa­nış büyüklüğüne sahip TKYB Üst Fonu’nu kurduk. Bu fon, sadece özel sermaye ve giri­şim sermayesi fonlarına yatı­rım yapmak ve kaldıraç etki­siyle değerli bir çarpan tesiri oluşturmak üzere ekosiste­min merkezinde konumlan­dı. Yüksek teknoloji üreten teşebbüsleri destekleyerek ül­kemizde global ölçekli şir­ketler yaratmayı ana hedef­lerimizden birisi olarak görü­yoruz” açıklamasını yaptı.

2025’te yabancının ilgisinin artmasını bekliyor

Kamu yatırım bankası ola­rak halka arzlarda ve satın alma birleşme işlemlerin­de çalıştıklarını belirten Öz­top, daha evvel Özelleştirme Yönetimi ve Türkiye Varlık Fo­nu’na da danışmanlıklar yap­tıklarını kaydetti. Öztop, 9 halka arz yaptıklarını seçici davrandıklarını kaydederek yabancı sermayenin 2025’te geleceğini ümit ettiklerini ve bu alanlarda faal olmaya devam ettiklerini lisana getir­di. şunları söyledi: “Yabancı sermayenin 2025’te gelece­ğini ümit ediyoruz. Özelleş­tirmelerde şu anda planlanan büyük bir özelleştirme yok lakin, satın alma birleşme­lerde, teknoloji, servis sektö­rü, güç, sıhhat değerli kri­tik kesimlerden… Yatırım bankacılığında, halka arzlar­da momentum düştü. Elimiz­de kimi hoş işler var. Bunla­rın ölçeği biraz büyük lakin yabancı yatırımcı ile başarılı olabilecek halka arzlar bun­lar. Biz de bekliyoruz şu anda yabancıyı.”

NATO savunma fonu ile temas halindeyiz

TKYB Genel Müdürü İbrahim Öztop, savunma sanayine takviye için çalıştıklarını kaydetti. NATO’nun bu mevzuda kurulmuş 1 milyar dolarlık fonu ile irtibat içinde olduklarını belirten ve onlara aday şirket tanıtımları yaptıklarını söyleyen Öztop, “Amacımız işbirliği yapmak, günün sonunda yatırım yaptırırken güzel şirketleri bulmak istiyoruz. Onlardan da kaynak talep ediyoruz. NATO fonu yetkilileri 3 sefer geldiler, onları firma ve fonları tanıştırdık. Daha Türkiye’ye yatırım yapmadılar fakat yatırım yapmalarını bekliyoruz” diye konuştu.