Başak Işık GÖKÇAM
Bilim insanları, Arktika’ya ağaç dikmenin global ısınmayı daha da kötüleştirebileceğini ortaya koyan bir araştırma yayınladı. Araştırmada, yüksek enlemlere ağaç dikmenin, global ısınmayı yavaşlatmak yerine hızlandıracağı savunuldu. Nature Geoscience mecmuasında yayınlanan çalışma, Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapıldı.
Çalışmanın desteği küresel ısınma nedeniyle ağaçların daha kuzeye dikilebileceği ve Arktika’daki büyük ölçekli ağaç dikme projeleri olarak tabir edilirken, hükümetlerin ve şirketlerin bu manada bölgede yaptıkları ağaçlandırma çalışmalarının yanlış yerlere örneğin olağanda ağaçsız tundralar ve bataklıklar, ayrıca nispeten açık ağaç örtülerine sahip geniş boreal orman alanlara yapılan ağaçlandırma çalışmalarının gerçek olarak nitelendirilemeyeceği, hatta durumu daha da kötüleştirebileceği belirtildi.
Arktik’in toprağı, bitki örtüsünden fazla karbon depolar
Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nden baş muharrir Yardımcı Doçent Jeppe Kristensen, Arktik ve Arktik altı ekosistemlerinin benzersiz özelliklerinin, onları iklim değişikliğinin hafifletilmesi maksadıyla ağaç dikimi için uygunsuz hale getirdiğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Arktik’teki topraklar, Dünya’daki tüm bitki örtüsünden daha fazla karbon depolar.
Bu topraklar, ormancılık yahut tarım için yapılan ekim üzere bozulmalara karşı hassastır, lakin birebir vakitte ağaç köklerinin nüfuz etmesi de. İlkbahar ve yaz başında, kar hala yerdeyken yarı daima gün ışığı, bu bölgedeki güç istikrarını yüzey kararmasına karşı çok hassas hale getirir, zira yeşil ve kahverengi ağaçlar beyaz kardan daha fazla güneş ısısını emer.”
Kuzey Amerika, Asya ve İskandinavya’daki Kuzey Kutbu’nu çevreleyen bölgelerin, bitki örtüsünü öldüren orman yangınları ve kuraklıklar üzere doğal bozulmalara eğilimli olduğunun altını çizen Kristensen, “İklim değişikliği bu bozulmaları hem daha sık hem de daha şiddetli hale getirir. Burası, bilhassa bu cins rahatsızlıklara karşı daha savunmasız olan homojen bir plantasyonun modülü olarak ağaç olmak için riskli bir yer,” dedi Kristensen. “Bu ağaçlarda depolanan karbon, rahatsızlıkları körükleme ve birkaç on yıl içinde atmosfere geri salınma riski taşıyor” dedi.
Tam karşıtı tesir yaratabilir
Araştırmacılar, yüksek enlemlere ağaç dikmenin, bir bağlamda istenen etkiyi yaratırken, bir başkasında tam aykırısı tesir yaratan bir iklim çözümünün esas örneği olduğunu söyledi. İklim tartışmasının çok fazla karbon odaklı olduğuna dikkat çeken Kristensen, “Çünkü insanların son yüzyılda Dünya’nın iklimini değiştirmesinin temel yolu fosil yakıtları yakarak sera gazı yaymaktı. Lakin özünde, iklim değişikliği atmosfere giren güneş gücünün ne kadarının kaldığı ve ne kadarının tekrar çıktığı sonucudur” diye ekledi.
Kuzey ormancılığı iklim tahlili üzere satılmamalı
Uzak Kuzey’deki ormancılığın, öteki üretim sistemleri üzere görülmesi gerektiğine de vurgu yapan Macias-Fauria, “Pastanızı yiyip bitiremezsiniz ve Dünya’yı kandıramazsınız. Kuzey ormancılığını bir iklim tahlili olarak satarak, yalnızca kendimizi kandırıyoruz” dedi.
Yüksek enlemlerde ne yapılmalı?
Araştırmacılar, ren geyiği gibi büyük otçulların sürdürülebilir popülasyonlarını desteklemek için lokal topluluklarla çalışmanın, milyonlarca ağaç dikmektense Arktik ve subarktik bölgelerde iklim değişikliğine karşı daha uygulanabilir bir tabiat tabanlı tahlil olabileceğini öne sürdü. Hususa ait açıklama yapan Cambridge Üniversitesi Scott Polar Araştırma Enstitüsü’nden kıdemli muharrir Profesör Macias-Fauria, “Büyük otçulların bitki topluluklarını ve kar şartlarını net soğumaya yol açan şekillerde etkilediğine dair bol miktarda ispat var.
Bu, hem doğrudan, tundra görünümlerini açık tutarak, hem de otçulların kış beslenmesinin etkileriyle dolaylı olarak gerçekleşir; burada karı değiştirirler ve yalıtım kapasitesini azaltırlar, toprak sıcaklıklarını ve permafrostun çözülmesini azaltırlar” diye konuştu.
