Bayraktar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2025 yılı bütçelerine ait sunum yaptı.
Türkiye’nin güçlü yeraltı kaynaklarına sahip olduğunu, üretilen maden çeşitliliği açısından dünyada yedinci sırada yer aldığını belirten Bayraktar, bu alandaki potansiyeli iktisada kazandırmak için “Önce İnsan, Sonra Etraf ve Sonra Katma Değerli Madencilik” vizyonuyla çalıştıklarını söyledi.
Bayraktar, madencilik kesiminin daha inançlı ve sürdürülebilir olması emeliyle 2023’te 8 bin 828, bu yıl ekim sonu prestijiyle ise 7 bin 833 alanda kontrol yaptıklarını tabir ederek, kelam konusu kontrollerde radar, sonar, drone, elektronik takip ve dijital ihtar sistemleri üzere teknolojilerin kullanıldığını ve yıl sonuna kadar yaklaşık 9 bin saha kontrol sayısına ulaşmayı hedeflediklerini kaydetti.
Şubatta Erzincan İliç’teki altın madeninde heyelan meydana geldiğini anımsatan Bayraktar, “Olayın çabucak akabinde İliç’teydik. Devletimiz de elindeki tüm imkan ve kabiliyetleriyle adeta seferber oldu. Toprak altında kalan 9 işçimizin arama kurtarma çalışmalarını bilfiil yerinde koordine ettik. Kesintisiz olarak bir ay boyunca burada kaldık, vatandaşlarımızın acılarını paylaştık. Hem onları hem ülke kamuoyunu şeffaf, açık ve samimi bir şekilde bilgilendirdik. Meclisimiz de bir araştırma komitesi kurarak büyük bir titizlikle bu mevzuyu ele almıştır. Bahisle ilgili yasal süreci yakından takip ediyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
Madenciliği etrafla uyumlu şekilde yürüterek, faaliyetlerin sonlandığı alanların doğaya yine kazandırıldığına işaret eden Bayraktar, rehabilitasyon çalışmaları kapsamında bugüne kadar 45 vilayette 9 bin hektar rehabilitasyon alanına 21 milyon adet ağaç dikildiğini lisana getirdi.
Bayraktar, yeraltı kaynaklarını ortaya çıkarmak maksadıyla kurulan Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünün (MTA), son 10 yılda ortalama 670 bin metre sondaj gerçekleştirerek yeni rezervlerin tespitini sağladığını ve bu rezervlerin kıymetli bir kısmının iktisada kazandırıldığını anlatarak, şöyle devam etti:
“Madencilik bölümünün bugünkü fiyatlarla, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla içinde 65 milyar lira olan hacmini 20 yıl üzere bir müddette 4 katına çıkararak 2023 yılında 270 milyar liraya ulaştırdık. Birebir mühlet zarfında maden ihracatımızı da 7 kat artırarak 2023 yılında 5,7 milyar dolara çıkardık. Dünyadaki rezervin yüzde 73’üne sahip olduğumuz bor madeninde yüzde 60’ın üzerinde global pazar hissesiyle bu alanda liderliğimizi sürdürüyoruz. Bu çerçevede, 2024 yılında 2,5 milyon ton bor eserleri satışı karşılığında, yüzde 97’si ihracat olmak üzere 1,3 milyar dolar satış gerçekleştirerek bir rekor kıracağız.”
Ham husus arz güvenliği kapsamında, Asya’dan Afrika’ya farklı coğrafyalarda çalışmaların sürdüğüne dikkati çeken Bayraktar, Nijer’de arama çalışmaları yürütülen altın alanlarından birinde 2025 yılında birinci üretime başlamayı planladıklarını söyledi.
Bayraktar, 2023’te kömür ve altın dahil, orta ve uç eserler hariç olmak üzere, toplam madencilik ithalatının yaklaşık 40 milyar dolar olduğunu, bu kapsamda maden üretimini inançlı ve sürdürülebilir şekilde artırmak için çalıştıklarını söz etti.
Yeşil dönüşümün ana ögeleri olan yenilenebilir güç, elektrik depolama ve elektrikli araç teknolojilerinin yanı sıra savunma sanayi üzere ileri teknoloji alanlarında az toprak elementleri başta olmak üzere kritik ve stratejik madenler kullanıldığını aktaran Bayraktar, Eskişehir Beylikova’da keşfedilen dünyanın ikinci en büyük Ender Toprak Elementleri rezerv alanındaki üretimi geliştirerek, bu alanda kıymetli bir global tedarikçi haline gelmeyi hedeflediklerini kaydetti.
Bayraktar, Türkiye için kritik ve stratejik madenler yol haritasının gelecek günlerde kamuoyuyla paylaşılacağını bildirdi.
“2025 yılında 143 arama sondajı yapmayı hedefliyoruz”
Bakan Bayraktar, geçen yıl 49 milyon ton ham petrol ve petrol eserleri, 4 milyon ton LPG ve 50 milyar metreküp doğal gaz ithalatı yapıldığını, 2023 yılı toplam güç ithalatı faturasının yaklaşık 70 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Yüksek ithalat sayılarının dış ticaret açığına olumsuz tesiriyle uğraş etmek için yurt içi ve yurt dışında arama ve üretim faaliyetlerinin artırıldığının altını çizen Bayraktar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu maksat doğrultusunda dört derin deniz sondaj gemisi, iki sismik araştırma gemisi ve dayanak gemilerinden oluşan dünyanın en değerli ve çağdaş arama ve üretim filolarından birini kurduk. Tıpkı vakitte bu alanda bilakis beyin göçünü de sağlayarak kendi insan kaynağımızı güçlendirdik. Bu sayede 2020 yılında Karadeniz’de tarihimizin en büyük doğal gaz keşfini gerçekleştirdik. Deniz yüzeyinin 4 bin metre altından çıkardığımız doğal gazı karaya, 170 kilometre uzaklıktan Filyos’a ulaştırarak vatandaşlarımızın kullanımına sunuyoruz. Yani Karadeniz’in tabanına Ankara-Bolu otoyolu aralığı kadar adeta bir gaz otobanı inşa ettik. Sakarya Gaz Alanı’nda geçtiğimiz yıl bütçe görüşmeleri devrinde günlük 3,8 milyon metreküp olan üretimimiz bugün prestijiyle yaklaşık iki katına ulaşarak 7 milyon metreküpe çıkmıştır. Diğer sahalarımızla birlikte toplam yurt içi üretimimizi günlük 8 milyon metreküpe yükselterek, 3,5 milyon hanemizin muhtaçlığını kendi doğal gaz üretimimizle karşılar hale geldik.”
Bayraktar, Sakarya Gaz Alanı’ndaki üretimin artırılması için yapılan planlama kapsamında bir adet yüzer üretim platformunun envantere eklendiğine işaret ederek, deniz üstünde bir sanayi tesisi olan ve 2026 yılında üretime alınacak platform ile günlük üretimin 20 milyon metreküpe çıkarılacağını, böylelikle hanelerin yarısının doğal gaz gereksiniminin lokal gaz ile sağlanacağını vurguladı.
Mevcut alanda üretim artırılırken, yeni alanlarda sondajların devam ettiğini belirten Bayraktar, Karadeniz’de saha geliştirme çalışmaları kapsamında Abdülhamid Han gemisinin 9 Kasım’da yeni sondaja başladığını söyledi. Bayraktar, petrolde, daha evvel arama yapılmayan bölgelere odaklandıklarını, bu çerçevede Şırnak, Gabar’da Türkiye’nin kara alanlarındaki en büyük petrol keşfine imza atıldığını söz etti.
Gabar’da günlük üretimin 57 bin varilin üzerine çıktığının altını çizen Bayraktar, “Keşfini yaptığımız petrol rezervimizi milletimizin istifadesine sunmak için dağlarda toplam 540 kilometre yol yaparak bu üretimi gerçekleştirdik. Gabar ve civarında farklı alanlarda yeni keşif kuyularını da açmaya devam ediyoruz. 2024 yılında, Şırnak, Hakkari, Van başta olmak üzere toplam 84 sondaj tamamlanmış olup bu sayısı yıl sonunda 103’e çıkaracağız. Bu sayede 66 milyon varillik yeni rezerv keşfettik. 2025 yılında ise 143 arama sondajı yapmayı hedefliyoruz. Sakarya Gaz Alanı ve Gabar Bölgesi başta olmak üzere üretim alanlarımızı genişletmek ve üretimimizi artırmak için TPAO önümüzdeki yıl 143 milyar liranın üzerinde yatırım yapacak.” diye konuştu.
Bayraktar, yurt dışındaki alanlarda gerçekleştirilen 40 bin varillik üretimle birlikte günlük toplam 155 bin varilin üzerinde petrol üretildiği bilgisini paylaşarak, 6,3 milyon arabanın yakıt muhtaçlığının karşılandığını lisana getirdi.
Doğal gaz giriş kapasitesi artırıldı
Ulusal doğal gaz şebekesine giriş noktasının 14’e, günlük giriş kapasitesinin 455 milyon metreküpe çıkarıldığını anlatan Bayraktar, doğal gaz tedarik çeşitlendirmesi için zorunlu olan 2’si sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminali, 3’ü Yüzer LNG Depolama ve Gazlaştırma Ünitesi (FSRU) olmak üzere 5 adet gazlaştırma tesisinin toplam giriş kapasitesinin 161 milyon metreküpe ulaştığını söyledi.
Bayraktar, dünyadaki altıncı büyük şebeke olan, yaklaşık 20 bin kilometre uzunluğundaki doğal gaz iletim sınırının yanında, şehirlerde 208 bin kilometreyi bulan doğal gaz dağıtım sınırları bulunduğunu söz ederek, kelam konusu yatırımlar sayesinde farklı tedarik kaynaklarından gereken vakitte ve ölçüde doğal gaz temin etme esnekliğine kavuşulduğunu bildirdi.
Mevcut durumda 5,8 milyar metreküp olan yer altı doğal gaz depolama kapasitesinin 2028’de 12 milyar metreküpe yükseltilerek kullanılan doğal gazın yüzde 20’den fazlasının depolanabileceğini belirten Bayraktar, “81 vilayetimizde 885 yerleşim yeri ve 222 Organize Sanayi Bölgesine doğal gazı ulaştırdık. Yalnızca son bir yılda 92 yerleşim yerine doğal gaz arzı sağladık. Türkiye artık kendi gazını üreten, kaynak ve güzergah çeşitliliğini sağlamış, güçlü altyapısı ve tedarik portföyü sayesinde ihracat kabiliyeti kazanmış, Avrupa’nın da arz güvenliğine katkı sağlayan güçte merkez ülke pozisyonuna gelmiştir.” değerlendirmesinde bulundu.
Bayraktar, yurt içi ve yurt dışında arama çalışmalarının sürdüğüne işaret ederek, Oruç Reis gemisinin Somali’de her biri 5 bin kilometrekare olan üç ruhsat alanında üç boyutlu sismik arama faaliyeti yürüttüğünü söyledi.
Doğal gazda tedarik muahedeleri uzatıldı
Doğal gaz tedariki kapsamında, Cezayir’le olan LNG anlaşmasının 2027 yılı sonuna kadar, Azerbaycan ile bu yıl sona erecek doğal gaz tedarik anlaşmasının ise 2030 yılı sonuna kadar uzatıldığı bilgisini paylaşan Bayraktar, “BOTAŞ, memleketler arası firmalarla yıllık 5,6 milyar metreküplük uzun periyotlu LNG tedarik anlaşmaları imzalamıştır. Uzun vadeli LNG tedarik anlaşmaları, yalnızca ülkemiz için değil bölgemiz ve Avrupa için de doğal gaz arzının çeşitlendirilmesinde ve arz güvenliğinin tesisinde çok kritik bir rol oynamaktadır.” dedi.
Türkiye’nin ortalarında Cezayir, ABD, Katar, Umman, Nijerya üzere ülkelerin yer aldığı, 34 farklı ülke ile doğal gaz ticareti yaptığını anlatan Bayraktar, şunları kaydetti:
“Doğal gazda amacımız tedarik tarafını tekrar şekillendirerek ve çeşitlendirerek daha rekabetçi fiyatlarla doğal gaz tedarik edebilmektir. Ülkemizin yıllık ortalama 50 milyar metreküp doğal gaz tüketimi dikkate alındığında bugüne kadar yaptığımız altyapı yatırımlarıyla yıllık 80 milyar metreküp doğal gaz arzı sağlayabilecek durumdayız. Güç ticaret merkezi olma potansiyelimizi gerçeğe dönüştürerek gereksinimimizin üzerinde tedarik ettiğimiz doğal gazı güçlü altyapımız sayesinde ihraç etmeye başladık. Bu çerçevede, Bulgaristan ve Yunanistan’ın yanı sıra sonumuzun olmadığı Macaristan, Romanya, Sırbistan ve Kuzey Makedonya’ya da doğal gaz ihraç ediyoruz.”
