Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) akademisyenleri liderliğinde, 4 ülkeden 12 paydaşın iş birliğinde karbondioksidi enerji bedeli olan formik aside dönüştürecek aygıt geliştirilmesine yönelik proje hazırladı.
GTÜ Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Binay, koordinatörü olduğu “Formik Asit Üretimi İçin Biyomimetik CO2 Fiksasyonu ve Kullanımı (BIOCUF)” projesini, Avrupa Birliğinin (AB) bilim, teknoloji ve araştırma dayanak programı olan Ufuk Avrupa’nın alt bileşenlerinden Pak Güç Geçiş Ortaklığının (CETPartnership) 2024 yılı ortak daveti kapsamında sundu.
Proje, yapılan değerlendirmelerin akabinde 2 milyon 100 bin euro bütçeyle desteklenmeye hak kazandı. Projeyle karbondioksidi biyoteknolojik sistemlerle yüksek katma değerli moleküllere dönüştürecek aygıt tasarlanması amaçlanıyor. Aygıtın, atık olarak karbondioksit üreten araç egzozu ve fabrika bacası üzere sistemlerin çıkışına adapte edilmesi planlanıyor.
Projeye ait açıklamada bulunan Prof. Dr. Barış Binay, 2018’de Doğu Marmara Kalkınma Ajansının takviyesiyle GTÜ’de biyoproses (canlı hücreleri, organizmaları yahut bileşenlerini kullanarak faydalı eserler üretme süreci) konusunda araştırmalar gerçekleştiren Gebze Enzim Tanıma Merkezini (GETM) kurduklarını belirterek, bu merkezde biyoproses kullanan araştırmacı ve işletmelere gerekli altyapı, ekipman ve bilgi sağladıklarını söyledi.
Merkez açıldığından beri üretim süreçlerinde enzimden ve biyoprosesten faydalanan birçok işletmeciye dayanak olduklarını lisana getiren Binay, burada oluşan birikimle uluslararası iş birliklerini güçlendirdiklerini belirtti.
“Karbonu dönüştürmek daha cazip”
Binay, merkezin faaliyetleri sırasında karbondioksitle ilgili çalışmalar yapan bilim insanlarıyla tanıştıklarını aktararak, “Dünya için karbondioksit salımı kaçınılmaz bir olay. Salınan karbondioksidin depolanması ya da bertaraf edilmesi yerine enzimatik sistemlerle katma kıymeti yüksek güç pahası taşıyan moleküle dönüştürülmesinin daha cazip olacağını düşündük” dedi.
Finlandiya, İtalya, Yunanistan ve Türkiye’den 6 üniversite ile 12 paydaşın işbirliğiyle hazırladıkları BIOCUF projesini Ufuk Avrupa Programı kapsamında ortak finanse edilen CETPartnership’e sunduklarını belirten Binay, “Yenilikçi istikametimiz; salınan karbondioksidin tamamıyla oda şartlarında, herhangi ek bir güç gerektirmeden yeniden güç bedeli olan formik asit olarak isimlendirdiğimiz bir moleküle çevrilmesi” sözünü kullandı.
Geliştirilen proses araçlarda kullanılacak
Projenin kısa müddette başlatılacağı bilgisini paylaşan Prof. Dr. Barış Binay, “Projede bu enzimi tasarlarken, mutantlarını Yunanistan ve Finlandiya ortak geliştirecek. Daha sonrasında Yunanistan’da elde edilen muhteşem mutantların katalizlemesini (bir kimyasal tepkinin suratını artırma süreci) bir proses haline getirecekler. Nihayetinde dünya üzerinde bilhassa otomotiv bölümüne inovatif tahliller sunan İtalyan şirket de geliştirdiğimiz prosesin araçlara uygulanması kısmında rol alacak” dedi.
