Başak Işık GÖKÇAM

Dünya, iklim değişikli­ği tesiriyle şiddetli bir süreçten geçiyor. Ya­şanan krizin tesirleri çevresel bozulmaya neden olurken, be­raberinde ekonomik riskler de barındırıyor. Bu noktada sür­dürülebilirlik; toplumsal sermaye­yi artırma, ekonomik büyüme­yi canlandırma ve çevresel sür­dürülebilirliği teminat altına alma potansiyelini vurgulayan Kültürel Miras Hareket Çerçe­vesi’nin beş ayağından biri ol­ma özelliği ile ön plana çıkıyor.

Dünya Seyahat ve Turizm Kurul (WTCC) datalarına gö­re global sera gazı emisyon­larının yüzde 11’i turizm faa­liyetlerinden kaynaklanıyor. 2050 yılına gelindiğinde ise bu oranın iki katına çıkaca­ğı kestirim ediliyor. Ancak bir başka yandan turizm dalı, iklim değişikliğinin tesiriyle ekonomik manada ziyana uğ­ruyor. Ülke ekonomilerinin en kıymetli girdilerinden biri olan turizm kesiminin canlanma­sı ismine ise sürdürülebilir tu­rizm, maksatlara ulaşabilmek ve sahip olunan pahaları gelecek jenerasyonlara aktarmak ismine bü­yük kıymet taşıyor. Hatta o denli ki bu husus COP29 Bakü’de de birinci defa devletler seviyesinde de resmi olarak tartışılan bir ko­nu haline geldi.

10 şahıstan 7’si tecrübesi günlük hayatına dahil ediyor

Önümüzdeki 12 ay içinde se­yahat edecek insanların dünya genelinde yüzde 75’inin artık sürdürülebilir turizm fırsat­larını ve imkanlarını araştıra­rak kıymetlendirmek istediği­ni belirten Anadolu Efes Küme Kurumsal İrtibat ve İlişki­ler Yöneticisi (CCAO) Selda Susal Saatçi, “Her 10 şahıstan 7’si, şayet ki bir sürdürülebilir turizmi deneyimlediyse bu­nu günlük hayatına da artık sürdürülebilirliği merkezine koymaya başlıyor. Münasebetiyle bahisle ilgili farkındalık ya­ratması ismine da bu projeler çok önemli” dedi.

Bu farkındalık şuuruyla T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Anadolu Efes iştirakinde, 17 yıldır ‘Ge­lecek Turizmde’ programı ile mahallî kalkınma modelleri oluş­turuluyor. Programın yeni ro­tası ise Fethiye-İncirköy oldu. Bölgede kurulan İncirköy Keçe ve Renkler Atölyesi ile kültü­rel mirasın korunmasına kat­kı sağlanırken, bayanlara ve gençlere de eğitim fırsatı su­nulacağını öğrendik. Ve Fethi­ye’deki turizm potansiyeli de­niz-kum-güneşin ötesine ge­çerek, dört mevsime yayılacak.

Belediye binası atölyeye dönüştü

Proje kapsamında Fethiye Belediyesi’ne ilişkin bir bina atöl­yeye dönüştürüldü. Köylerde yaşayan en az 30 bayana kök boya üretimi, dastar kuma­şı dokuma ve keçe üretimi gi­bi alanlarda eğitimler verile­cek. Bu sayede bayanlar hem mesleksel maharet kazanacak hem de ekonomik bağımsızlıkları­nı elde edecek. Projeyle ilgili bilgi veren Anadolu Efes Grup

Kurumsal İrtibat ve Münasebetler Yöneticisi Selda Susal Saatçi (CCAO), “Bu atölye ile bölge­nin kadim geleneği yaşatılır­ken, bayanların gelir elde et­mesini ve oluşturulan alterna­tif turizm rotasıyla potansiyel bir sürdürülebilir turizm des­tinasyonu oluşmasını hedef­liyoruz” dedi. Proje ile somut olmayan kültürel miras değer­leri turizm pahasına dönüş­türülmesini ve tecrübe tu­rizmiyle daha geniş kitlelerle buluşmasını hedeflediklerini belirten UNDP Türkiye Kap­sayıcı ve Sürdürülebilir Büyü­me Portföyü İrtibat Uzma­nı Deniz Şililer Tapan da “Bu proje hem kırsalı bölgenin po­püler turizm alanlarıyla bir­leştirecek hem bayanların güç­lenmesine katkı sağlayacak hem de fırsat eşitliğini destek­leyecek” diye konuştu.

Fethiye Bayan Teşebbüsü Üre­tim İşletme ve Kalkınma Koo­peratifi Başkanı Çiğdem Kara­ca da “Yörük kültürünün tabiat ile ahenk içindeki klâsik bilgeliğini geleceğe taşımayı amaçlıyoruz. Bu proje ile eko­lojik istikrarın korunması, ka­dınların güçlenmesi ve lokal ekonomik döngüye katılma­sını hedefliyoruz. Ayrıyeten, Fet­hiye turizmine sürdürülebilir alternatif kültür rotaları ekle­yerek, turizmi 12 aya yaymak istiyoruz” dedi.

Engelsiz ‘dokuma’

Fethiye İncirköy’de hayata geçirilen projede dikkat çeken öykülerden biri de Ayşem Böce Gergerli’ye ait. Ayşem Hanım, bacaklarında protez olduğu için Dastarhane’deki pedallı dokuma tezgâhlarında dokuma yapamıyormuş. Ancak proje sürecinde pedalla çalışmaya manisi olunan şahıslar için geliştirilen pedalsız dokuma tezgâhı ile artık İncirköy’deki Keçehane Atölyesi’nde dokuma yapabiliyor. Üstelik proje kapsamında geliştirilen bu özel tezgâhlar ile Tesi isimli ip makinesi teşebbüsü bir şirket haline gelmiş. Projedeki memnuniyetini lisana getiren Ayşem Hanım, “Dokuma yapmak bana güzel geliyor ve çok memnunum. Artık protezim, dokuma yapmama mahzur değil” dedi.

Atıklar geri dönüşecek

Atölyede üretilen el emeği eserler, turizm bölümünde yeni bir tecrübe rotasına dönüştürülerek ziyaretçilere sunulacak. Dokuma tezgâhlarında üretim tecrübesini birebir yaşamak isteyen turistler, bölgenin kültürel bedellerini yakından tanıma fırsatı bulacak. Ayrıyeten, atölyede kırkılan koyun ve keçi yünleri kullanılarak atıkların geri dönüştürülmesi sağlanacak.