Mehmet Hanifi GÜLEL
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 31 Ekim’de kuş gribinin Konya’da tespit etikten sonra piyasada yumurta fiyatlarında yüzde 40’ı bulan artış yaşanmıştı. Fiyat artışlarının üretimiyle ilgili olmadığını ve oluşturulan algıdan sonra oluşan fiyat köpüğünün söndüğünü aktaran Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR) Lideri İbrahim Afyon, kuş gribinden yaklaşık 5.5 milyon tavuğun etkilendiğini ve toplam tavuk ölçüsünün yüzde 4’ünü oluşturduğunu belirtti.
Söz konusu ölçünün yumurtada fiyat artışına yol açacak bir boyutta olmadığını kaydeden Afyon, kuş gribinden etkilenen hayvan sayısının Bakanlığa nazaran yüzde 6, alandan aldıkları bilgilere nazaran ise yüzde 4 oranında yumurtalık tavuğun etkilendiğini iletti. Zincir marketlerde 30’lu L uzunluk yumurtanın fiyatı 160 ile 190 lira ortasında değişiyor. M uzunluk 30’lu yumurtanın fiyatı ise 139,5 ile 168,5 lira ortasında bulunuyor.
Yumurta üreticiden 4 liradan çıkıyor
Türkiye’nin toplam yumurtalık tavuk sayısının 110 milyon olduğunu bildiren Afyon, gribin Konya, Eskişehir, Afyon’da tespit edildiğini bilgisini verdi. Afyon’da 90 binlik tavuk sayısı olan bir tesiste görüldüğünü, Eskişehir’de köy çiftliğinde rastlandığını ve etrafındaki 3 kilometrelik müdafaa bandı içindeki hayvanların itlaf edildiğini duyuran Afyon, “Piyasada oluşan yüzde 40’ın üzerindeki fiyat artışının üretici kaynaklı değil.
Üretici ve aracı ortasındaki fiyat farkının daha düşük. Pazarda oluşan fiyatın pazarlamadan kaynaklanıyor. Tüketiciye ulaşana kadar 8 ile 12 liraya yumurta var. 8 liraya olan da organik, 12 liraya olan da organik yumurta var. Olağan yumurta ise 4 ile 4.5 lira bizden çıkıyor ve 5 ile 5,5 lira ortasında markette satılıyor” dedi. Afyon, öbür yandan ‘yumurtanın fiyatı 8 liraya çıktı’ kaynağı meçhul bir haber sonrası bir haftadır yumurta fiyatının konuşulduğunu lisana getirdi.
Şu anda kuş gribinin Türkiye’de denetim altında olduğuna dikkat çeken Afyon, “Ufacık bir yerde çıksa bakanlık anında muhafaza çekiliyor. Türkiye kuşların göç yolları üzerinde olduğu için göç mevsiminde hadiseler yaşanıyor. Bizim en büyük işletmelerimiz bu yabanî hayatla yahut doğal hayatla teması olan gezen tavuklar yahut da köylerdeki başıboş gezen hayvanlar aracılığıyla temas kuruluyor. Bu denetimsiz gezen tavuklar, işletmelere büyük tehdittir” diye konuştu.
“Ulusal marketler yumurtayı makul fiyata satıyor”
Gripten ötürü artan fiyatların eski düzeyine geri döndüğüne dikkat çeken İbrahim Afyon, “Marketlerde yumurta fiyatının 5 lira üzeri olması, market ve ambalaj lüksüne nazaran 6 liraya kadar çıkabilir. 6 liranın üstündeki yumurtalar alternatif üretim metodu olarak yer alıyor. Vatandaşların yüzde 85’inin tükettiği bu yumurtalarla ilgisi yok. Vatandaş istediği yumurtayı alabilir ve tüketebilir. Öte yandan, ulusal marketler piyasanın en uygun fiyatına satmak zorundalar. Satamazlarsa öbür emtiaları satmakta zorlanırlar, böylelikle yumurtayı biraz daha makul fiyata satıyorlar” dedi.
Grip ile yumurta fiyatı yüzde 45 artmıştı
Grip sonrası oluşan artırım balonunun sündüğünü kaydeden İbrahim Afyon, son iki üç haftada yüzde 45’lik artırımın yarısının ziyandan çıkma sebebi, geri kalanın da balon haberler yüzünden kaynaklandığını söz etti. Yumurta fiyatlarının arz talebe nazaran değiştiği için daha evvelce ziyan edenlerin kapasite düşürmesinden ötürü okulların açılmasıyla oluşan talep ile birlikte fiyatın yükseldiğine değinen Afyon, bunun fırsatçılık ile ilgisinin olmadığını vurguladı.
Kuş gribinin ihracata tesirini kıymetlendiren ve ithalatçı ülkelerin kuş gribi çıkan ülkelerden alımını isterse kesebileceğini belirten Afyon, “Bakanlığımız kuş gribi çıkan ili bölge olarak kabul ettiği için hangi vilayette çıktıysa o vilayetten ihracata sıhhat sertifikası düzenlemiyor. Bu durumdan şu da anlaşılmasın; yani bu vilayetteki yumurtaların hepsi sıhhatsiz manasına gelmiyor. Hadise tespit edilen yerin 10 kilometre çapında yumurta ve canlı hayvan giriş çıkışları yasaklanıyor. Sıhhat sertifikası olmayan yumurtaların satışına müsaade verilmiyor” açıklamasında bulundu.
