Nurdoğan A. ERGÜN
Kuzeyde Rusya-Ukrayna savaşı, güneyde İsrail’in Filistin’e yönelik ablukasıyla başlayan Orta Doğu savaşının getirdiği dramlar devam ederken, savaşlar ekonomik hayatı da etkiliyor. Kelam konusu bölgelere ticarette önemli düşüşler yaşanırken, orduların artan giysi ve teçhizat ihtiyacı askeri dokumacılık ürünlerine olan talebi artırıyor.
Yaklaşık 50 milyar dolarlık bir iş hacmi yaratan ve daralan global pazara karşın ihracatta pazarını müdafaaya çalışan Türk dokumacılık sanayi, sahip olduğu kabiliyetle savunma sanayii için de tahliller geliştiriyor.
Yerli teknolojiyle geliştirilen ve radarlara yakalanmayan gizlenme kumaşından kurşun geçirmez kumaşlara, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) işçisi üniformasından tank çadırlarına kadar savunma sanayiinin çabucak her alanına yerli üretimle takviye veren sektör, ABD, Ukrayna, Katar gibi birçok ülkenin ordusuna da eser gönderiyor. Ağırlıklı nano-teknolojik grubunda üretilen kelam konusu bu kumaşlar, dokumalar teknik dokuma kategorisinde yer alırken, Türkiye’de yaklaşık 2,5 milyar dolarlık teknik tekstil ihracatı bulunuyor. Küresel teknik dokumacılık ihracatı ise yaklaşık 124 milyar dolar.
Berteks, TSK için paraşüt kumaşı üretiyor
Berteks Dokuma, TSK ile imzaladığı “Stratejik İş birliği Anlaşması” kapsamında paraşüt kumaşları geliştiriyor. Firma, farklı kullanımlar için tasarlanmış paraşüt kumaşlarının yanı sıra elektromanyetik kalkanlama kumaşlarından alev almayan, ses emen kumaşlara kadar geniş eser yelpazesini de tanıttı. Hem mesken dokuması hem de teknik dokuma alanında yenilikçi eserler sunan Berteks, iplikten kumaşa tüm üretim süreçlerini bünyesinde barındırıyor.
Taşıt tekstillerinden paraşüt kumaşlarına, akustik, termal ve yanmaz kumaşlara kadar birçok inovatif eser ürettiklerini söyleyen Berteks Tekstil Yönetim Kurulu Lideri Berk Noyan, hem konut dokumasında hem teknik dokumacılıkta üretim kabiliyetlerinin çok yüksek olduğunu söyledi. Noyan, şunları kaydetti: “TSK ile imzaladığımız ‘Stratejik İşbirliği Anlaşması’ kapsamında paraşüt kumaşları geliştirmeye devam ediyoruz. Daha rekabetçi olabilmek ismine inovasyon ve Ar- Ge’ye tartı veriyoruz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı 19. Yerinde Ar-Ge merkezimizde yürüttüğümüz çalışmalarla birçok yeni eser geliştirdik.
Özellikle imzaladığımız SİA muahedesinin bu manada bizim için uygun bir başlangıç noktası olduğunu düşünüyoruz. Yaklaşımımız standart eserler geliştirip müşteri beklemek biçiminde değil. Daha evvel yapılmamış ya da ithal edilen eserleri proje ortaklarımızla birlikte geliştirip Türk savunma sanayiine dayanak olmak istiyoruz. Kompozit alanında kullanılan dokuma gereçleri de ilgi alanımızda. Bu alanda da çalışmalar yürütüyoruz.”
Ukrayna ve Katar ordularının askeri üniforma ve kamuflajları Batman’da üretiliyor
Son periyotta bilhassa yatırımlarını savunma sanayi alanına kaydıran Özman Dokumacılık, askeri kıyafetler, üniformalar üzere her türlü teçhizat alanında üretim yapıyor. Son 6 yıldır savaşların günümüz tedarik şartlarının değişmesiyle bu alana odaklanan firmanın merkezi İstanbul. Fakat Diyarbakır’da 25 bin metrekare alanda tam entegre bir tesisi bulunan Özman, bu tesiste iplikten örgüye, dokumadan boyahaneye, son olarak da konfeksiyona kadar entegre üretim yapıyor. Diyarbakır fabrikasında kendi gücünü de üreten Özman’ın Batman’da da bir fabrikası bulunuyor.
TSK’nın onaylı tedarikçisi olan Özman’ın Jandarma Genel Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na hem kumaş hem kıyafet hem de eldiven, bere üzere yan eserleri tedarik ettiğini açıklayan Özman Tekstil’in yetkilisi Büşra Özman, “Firma, askeri içlikten kamuflaj kıyafeti, askeri çanta üzere hem iç hem de dış giysi eserleri sağlıyor. Yurt dışında da Ukrayna ve Katar ordularıyla çalışan Özman, üretiminin yüzde 60’ını askeriyeye, yüzde 40’ını da sivil müşterilerine yapıyor. Firmanın aylık üretim kapasitesi ise aylık 250 bin adet” dedi. Savaşlarla birlikte ihracattan gelen talebi arttığını söyleyen Özman, yalnızca askeri değil polis üniformalarına da talebin arttığını belirtti.
Artar, lisaslı üretimle marka kıymeti yaratıyor
Merter’de 30 yıldır faaliyet gösteren Artar Dokumacılık, Hürkuş, Anka3 üzere Türk savunma endüstrinin markalarının lisanslı üretimini gerçekleştiriyor. Türk ordusuna askeri kıyafetler de üreten şirket, bilhassa lisanslı eserleriyle ön plana çıkıyor.
“Yerli ve ulusal savunma sanayi markalarımızın daha da güçlenmesine katkı sunuyoruz” diyen Artar Tekstil’in şirket ortağı Sıddık Artar, “Yerli ve ulusal olan eserlerimizin hem tanıtımına hem halkımızın onları severek giymesine yardımcı oluyoruz. Eserleri markalaştırarak lisanslı bir biçimde halkın giysisine sunuyoruz” diye devam etti. Son bir yıldır TUSAŞ için lisanslı üretime başladıklarını aktaran Artar, şunları söyledi: “Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı için, Savunma Sanayi Başkanlığı için kıyafetler üretiyoruz. Yani biz savunma endüstrinin yan kolu, destekleyici bir argüman olarak varız. Kullandığımız kumaşların kalitesi markayı temsil ediyor. Yetişkin kümesine hitap ediyoruz.
Gençlerin ilgisi çok ağır. Mesela uçak motoru markasıyla tişört üretiyoruz ve gençler bunu severek alıyor.” Eser kümesinde tişört, sweet, mont üzere eserler bulunduğunu kaydeden Artar, eserlerin perakende satıştaki fiyatını ise 500 TL ile 2 bin TL ortasında açıkladı. Artar, “Birinci gayemiz çok para kazanalım değil, evvel bu eserleri halkımıza tanıtalım, sonra kesinlikle gerisi gelecek” dedi. Üretimin yüzde 25-30’unu bu Alana ayıran firma, dünyanın birçok ülkesine de ihracat yapıyor.
