Meryem KARADAĞ
Dünyadaki nüfus artışının, değişen tüketim alışkanlıklarının, farklılaşan tüketici davranışlarının, süratli moda akımının, daima değişen moda trendlerine ayak uydurmayı amaçlayan ucuz ve süratli üretim modelinin dokumacılık ve hazır giysi bölümünde devasa atıkların oluşmasına neden olduğunu söyleyen Mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, Sürdürülebilir Dokumacılık üzerine DÜNYA’ya açıklamalarda bulundu.
Sürdürülebilirliğin sağlanması için insan ve etraf sağlığının korunması gerektiğini, mevcut ekolojik pahaların güzelleştirilmesini ve bu değerlerin geleceğe aktarılmasına dikkat çeken Mersin Üniversitesi (MEÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, “Sürdürülebilirlik, Dokumacılık dalındaki yerini bilhassa son 20-30 yıl içinde sağlamlaştırmış bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Niteliği nicelikten üstün tutan ve ömür döngüsü uzun eserlerin kıymet kazandığı bir yapıyı savunmaktadır. 1980’lerin tüketim kültürünü takiben 1990’larda ortaya çıkan karşı hareketlerin 2006 yılında Milano’da yayımlanan Yavaş Moda Bildirisi ekseninde daha organize bir yapıya bürünmesiyle yerini sağlamlaştırmıştır” dedi.
En değerli sorun ‘hızlı imalat ve tüketim’
Çevre problemlerinin Dünya için giderek ehemmiyet kazandığını üreticilerin de kâr etmenin tek yolunun daha fazla üretmek olduğunu savunan bakış açılarını değiştirerek, kullanıcı ile satın aldığı eser ortasındaki alakanın değişmesi gerektiği gerçeğini kabul edip daha sürdürülebilir üretim tekniklerini benimsemek zorunda kalacaklarını vurgulayan Erim, “Soruna dokumacılık ve moda sanayisi açısından bakarsak, moda endüstrisinin en kıymetli ekolojik ve etik sorunlarından birinin de süratli imalat ve tüketimi empoze eden süratli giysi üretimi olduğunu söyleyebiliriz. Bugün modanın süratli döngüsü ucuz personellik ve inanılmaz ölçüde kaynak kullanımına neden olan, bunun yanında yüksek ölçüde atık ve etraf kirliliği oluşturan bir sisteme dönüşmüştür” diye konuştu.
Tekstil kesiminde görülen üretim süreçlerinde yan eser olarak ortaya çıkan atıkların ve kullanım sırasında yahut sonrasında ortaya çıkan atık yığınlarındaki artışın insanlığı sürdürülebilir teşebbüslere yönlendirdiğini söyleyen Erim, “Tekstil sektörünün sürdürülebilirliği; etrafa ziyanı olmayan yahut asgarî ziyanı olan, doğal yahut geri dönüştürülmüş malzeme kullanımına, kullanılan materyal ölçüsünün azaltılmasına, eserin ve süreçlerin etraf odaklı olarak yeniden tasarlanmasına, atıkların azaltılmasına, tekrar kullanım, geri kazanım, geri dönüşüm yahut ileri dönüşüm üzere hususlara odaklanabilir” ifadesini kullandı.
Tasarım stratejisi olarak belirlenmeli
Sürdürülebilirlik ismine yapılan çalışmaların yalnız endüstriyel alanda değil, birebir vakitte dokumacılık ve giysi tasarımı eğitimi alanlarında da akademik olarak geniş bir şekilde yer verilmesi gerektiğine dikkat çeken Erim, “Çevreye hassas, farkındalık oluşturacak çeşitli aktiflik ve tertipler ile bu bilince sahip akademisyenler ve dizayncılar sayesinde markalar ve işletmeler ‘sürdürülebilirliğin bir tasarım stratejisi olarak’ belirlenmesinde öncülük edebilirler.
Bu doğrultuda endüstrideki firmalar, dizayncılar ve akademisyenlerin iş birliği çerçevesinde çeşitli etkinlikler düzenlenebilir. Seminer, konferans, atölye çalışmaları üzere etkinliklerle daha geniş kitlelere ulaşılarak ‘toplumda sürdürülebilirlik’ şuuru geliştirilebilir” dedi.
Çevre şuuru hassaslığına katkı
Klasik dokumacılığa değinen Mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, “Kumaşın geleneksel bedelini ve yapısal niteliğini saptayarak, tekrar üretim için ön hazırlıklara başladık. Bu kültürel ürünün sürdürülebilirliğini sağlamak ve bayanlara yeni iş imkânları sunmak amacıyla Mersin’de “Mezitli Dokuma Projesi” ve Ayvalık’ta “Sedefli Battaniye Dokuma Projesi” gerçekleştirdik.
Bu projeler, Tasarımcı/Akademisyenlerden oluşan bir takımla birlikte planlanmış ve gerçekleştirildi. Bu projelerde sürdürülebilir materyaller kullanarak, geri dönüşümü, ileri dönüşümü hedefliyoruz. Sürdürülebilirlik bağlamında çevresel mevzuların desteklendiği malzemelerle söz edilen ve kültürel sürdürülebilirliğin sağlandığı ortamlar yaratmanın, etraf şuuru hassaslığına katkı sağlayacağını düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
Kumaş atıklarından sergi
Mersin Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Doç. Özge Usluca Erim, Yün, pamuk, elyaf, kumaş atıklarından özgür dikiş tekniğini kullanarak hazırladığı “Kassandra’nın Sesi ” ismini taşıyan çalışması ile Troya Hafriyatları Sanat Grubu kümesinin çalışmalarından oluşan “Kanatlı Kelamlar İzler” standında yer aldığını kaydetti.
